Het Kennisinstituut voor Mobiliteit (KiM) heeft onlangs een rapport uitgebracht over de betaalbaarheid van vervoer. Ongeveer tien procent van de bevolking heeft moeite om vervoer te betalen. Laat dat even op je inwerken. Tien procent! Is dat tien procent van de automobilisten die met jou in de file staan? Is het tien procent van de reizigers bij jou in de trein of bus? Of reizen deze mensen al niet meer met de auto of openbaar vervoer?
Veel van deze mensen, die wonen in bijvoorbeeld de Amersfoortse Bloemenbuurt, het Rotterdamse Crooswijk, Immerloo in Arnhem, of de Vrijheidswijk in Leeuwarden, reizen weinig buiten hun wijk, omdat ze daar nauwelijks bestemmingen hebben. Bijvoorbeeld omdat een dagje Scheveningen meer kost dan de treinreis, en voor de rest is ook geen geld. Meerdere bewoners van de Amersfoortse Bloemenbuurt bij mij om de hoek geven aan dat zij (bij wijze van spreken) maar twee keer in hun leven over de grenzen van de wijk komen: De eerste keer vlak na hun geboorte in het ziekenhuis en de tweede keer tussen zes planken, op weg naar hun laatste rustplaats.
Is dat een reden om dan maar niets te doen? Als je houdt van tweedeling in de maatschappij, misschien wel. Maar juist de incidentele reizen zijn voor deze mensen belangrijk: dat ene dagje uit, dat ene bezoekje aan een oude tante in een stad verderop. De maatschappelijke kosten om die reizen gratis te maken, zijn bijna nihil. Immers trein en bus rijden toch al. En er is buiten de spitsperioden ruim voldoende capaciteit om dit op te vangen. En voor die mensen die een rijbewijs hebben, maar voor wie de auto te duur is, kunnen gemeenten samen met deelauto-aanbieders een systeem van uitgestelde kilometers (naar het voorbeeld van uitgestelde koffie) ontwikkelen, zodat bij voldoende gebruik van deelauto’s mensen met bereikbaarheidsarmoede daarvan kunnen profiteren.
Voor de rest: mensen met een kleine beurs hebben vaak een kleine actieradius: ze hoeven nergens heen. Er is dus niet altijd sprake van vervoerarmoede, of bereikbaarheidsarmoede, maar soms ook van bestemmingsarmoede.
